Стресс деген эмне, жана кандай учурда адам үчүн кооптуу? Психолог айтып берет

Стресс деген эмне? Анын белгилери кандай? Стресстин адамга эмне кереги бар? Бул суроолорго психолог Мария Самсонова жооп берди.

Стресс – бул нервтин жана психиканын чыалып турган учуру, адатта организмге кандайдыр бир коркунуч туулуп жатканда пайда болот. Стресстин таасири менен адамдын денесинде бир катар өзгөрүүлөр жүрөт. Маселен жүрөгүнүн согушунда, кан айлануусунда, булчундардын тонусунда, тер бөлүнүп чыгууда, мээ структураларынын активдүүлүгүндө.

Негизинен стресс – бул адамдын ресурстарын тегиз бөлүштүрүп, адаптациялаган функциясы. Стресс абалында адам укмуш күчтүү болуп, узак жол басып же коркконунан абдан тез чуркагандыгы тууралуу көп эле уксаңар керек. Мындайда адам бардык ресурстарын бир чогултуп, коркунучтан коргонуу максатында колдонот.

Стресс үч этап менен өтөт:

Кооптонуу (организм ресурстарын чогултат);
Каршылык көрсөтүү (активдүү аракет учуру);
Алсыздануу (организм кайра калыбына келүү үчун ку кубат топтойт).

Демек, стресс – бул зыян эмес, тетирисинче, биздин организм үчүн абдан пайдалуу функция!

Бул нерсе көйгөйгө айланат качан гана адам стресс жараткан фактордон, кырдаалдан-стрессордон кутула албаган учурда.

Мисалы, адам ар дайым кооптонуп, коркуп, тынчы кетсе, анын мээсинде миңдеген ойлор өтөт. Ал жакын арада жаман нерсе болуп кетүүдөн коркот, бирок ошону ар дайым элестете берет:

Экзамен тапшыра албай калсам кантем?
Жолдо баратып авария болсокчу?
Күйөөм мени таштап кетсечи? – ж.б.

Биздин организм бул оюбуздан жаралган фантазиябы же чындап коркунуч жаралып жатабы айырмалабайт. Ал ар дайым кооптонууга стресс түрүндө реакция жасайт.

Ошону менен адам дистресс абалына түшөт, башкача айтканда, өнөкөт стресс. Бул биздин организм, ден соолук үчүн өтө кооптуу. Дистресстен чыгуу үчүн психологдун же психиатрдын жардамы керек.

Дистресстин белгилери:

ар дайым кооптонуу;
уйку качуу же тетирисинче ар дайым уйкуга тартуу;
тамакка бологон табиттин жоголушу же ого бетер күчөшү;
чочуй берүү, кыжырдануу;
маанайдын себепсиз, тез-тез өзгөрүшү;
агрессивдүү болуу, негизсиз конфликтке баруу;
эс тутумдун начарлашы;
көңүлдү бир жерге чогулта албагандык;
мурункудай эмгектене албагандык;
булчуңдардын карышып калуусу
соматикалык бузулуулар (баш оору, жүрөк айлануу, ич өтүү, ашыкча тердөө, тахикардия, колу-буттун калчылдашы).