Учурда өлкөбүздө болуп жаткан оор кырдаалга байланыштуу интернетте ар түркүн жаңылыктар чыгып жатат. Алардын арасында провокацияны пайда кылуу максатында жазылган фейктери да жок эмес. Чагымчылдардын курмандыгы болуп, фейк маалыматтарды чындыкка алмаштырып албаш үчүн буларды билип алыңыз.
Жаңылыктын темасын гана эмес, ичин дагы окуп чыгыңыз
Темалар аябай катуу коюлганы менен ичиндеги маалыматтар менен дал келбей калышы мүмкүн. Андыктан темасын окуп, сүрөттөрүн көрүп гана тим болбостон, эринбей ичине кирип аягына чейин окуп чыгыңыз.
Жаңылык чыккан сайты иликтеңиз
Көп учурда фейк сайттар популярдуу сайттарга жамынып, дизайнын көчүрүп, даректин орфографиясын бир тамга менен өзгөртүшү мүмкүн. Андыктан сайт жөнүндө бардык маалыматты тактап чыгыңыз.
Жаңылык канча жерге чыкканын текшериңиз
Бир маалымат бир канча сайтка жана булактарга чыгышы керек. Мисалы, мамлекеттик, көз карандысыз массалык маалымат каражаттарына дегендей. Эң аз дегенде үч булакта жарыяланган болсун.
Ким бөлүшкөнүн караңыз
Социалдык тармактардагы жаңылыкты ким бөлүшкөнүн караңыз. Эгер кандайдыр бир жаңылык же сүрөт миллиондогон колдонуучулар тарабынан социалдык тармактарда бөлүшүлсө, бул анын чын экенине кепилдик бербейт. Сурамжылоолор көрсөткөндөй, адамдар чыныгы жаңылыктарга караганда жасалма жаңылыктарды көбүрөөк бөлүшөт. Ошондуктан булагын караңыз.
Жаңылыктын ичиндеги фактыларды караңыз
Маалымат өз ичине видео, сүрөт, окуя болгон жер, убактысы, укук коргоо органдары сыяктуу расмий өкүлдөрдүн, күбөлөрдүн комментарийлери ж.б. болушу керек.
Котормолордун түпнускасын текшериңиз
Эгер чет элдик булактан алынган материалдын котормосу болсо, түпнускасын текшериңиз. Котормо жаман ниет менен же туура эмес чечмелениши мүмкүн. Анын үстүнө, туура эмес чечмелөө атайылап жасалышы мүмкүн.
Бул маалыматты башкалар менен бөлүшкөндү унутпаңыз!
