Балада Даун синдрому жокпу билүү үчүн кош бойлуу кезде тест тапшырса болот

Даун синдрому – акыл-эс жактан артта калуу, физикалык жактан өнүгүүнүн кечеңдеши, тубаса жүрөк кемтигин пайда кылган жайылган генетикалык оору. Мындан тышкары ал көп учурда калкан безинин функциясынын бузулушу, угуу, көрүүнүн бузулушу менен коштолот.

Кош бойлуу кездеги скрининг жана диагностикалык тесттер балаңызга Даун синдромуна чалдыгуу мүмкүнчүлүгү жөнүндө айтып берет. Даун синдрому ошондой эле төрөлгөн учурда аныкталышы мүмкүн. Эрте кийлигишүү, үзгүлтүксүз ден соолукту текшерүү жана үй -бүлөнүн колдоосу Даун синдрому бар балдардын бактылуу, дени сак өсүшүнө жана жемиштүү жашоо өткөрүшүнө жардам берет.

Даун синдрому деген эмне?

Даун синдрому - бул генетикалык оору. Ал ошондой эле Tрисомия 21 деп аталат.

Даун синдрому баланын клеткалары адаттагы 46 эмес, 47 хромосома менен бүткөндө болот. Бул болжол менен дүйнө жүзүндөгү ар бир 700-баланы жабыркатат жана балдар Даун синдрому менен төрөлөт.

Даун синдрому кантип пайда болгонун билсек да, эмне үчүн экенин билбейбиз. Биз билебиз, мында эч кимдин күнөөсү жок. Көбүнчө, баланын клеткаларынын өзгөрүшү ымыркай бойго бүтүп калган учурда болот. Даун синдрому бардык курактагы ата-энелерден төрөлгөн бардык этникалык жана маданий топтордогу балдарга таасирин тийгизиши мүмкүн.

Даун синдрому менен төрөлгөн балдардын көпчүлүгү бактылуу, дени сак жана жемиштүү жашоо өткөрүшөт. Кээ бир балдар бир аз гана жардамга муктаж, ал эми башкаларына көбүрөөк колдоо керек.

Даун синдромуна скрининг жүргүзүү жана аныктоо

Балаңызда Даун синдрому бар же жогун билүү үчүн кош бойлуу кезде тест тапшырсаңыз болот.

Скринингдик тесттер балаңызда Даун синдрому канчалык ыктымалдуу экендиги жөнүндө маалымат берет, бирок бул тесттер сизге так жооп бербейт. Скрининг тесттеринин мисалдары төмөнкүлөрдү камтыйт:

• инвазивдүү эмес перинаталдык тестирлөө (NIPT): балаңыздын ДНКсынын бөлүктөрүнө текшериле турган аз өлчөмдөгү кан бересиз
• Биринчи триместрде айкалышкан скринингдик тест: бул сизден алынган кан анализин 12 жумалык УДИден өлчөө менен айкалыштырат.

Скринингдик тесттердин жыйынтыгына жараша, сиз диагностикалык тесттен өтүүнү каалашыңыз мүмкүн. Диагностикалык тест балаңызда Даун синдрому бар же жок экенин так айта алат.

Диагностикалык тесттерге хорион түкчөлөрүн (CVS) жана амниоцентез алууну камтыйт. Бул тесттердин экөө тең абдан так, бирок кээ бир тобокелчиликтери бар. Тесттер балаңызда Даун синдрому бар деп айтса дагы, бул абал балаңыздын жашоосуна кандай таасир этерин айта албайт. Сиз бул тесттер жөнүндө көбүрөөк маалымат алуу үчүн дарыгер же акушер менен сүйлөшсөңүз болот.

Даун синдрому төрөлгөндө да аныкталышы мүмкүн, анткени дарыгер көрө ала турган негизги физикалык өзгөчөлүктөр бар. Эгерде дарыгер сиздин балаңызда Даун синдрому бар деп эсептесе, анда дарыгер балаңызга кошумча анализдерди дайындоо менен муну ырастайт.

Даун синдромунун жалпы белгилери

Даун синдрому менен жапа чеккен балдар башка Даун синдрому менен жабыркаган балдар менен жалпы физикалык өзгөчөлүктөргө ээ, бирок алар ошондой эле өз үй-бүлөсүнүн мүчөсү катары көрүнөт.

Даун синдрому менен жабыркаган балдар айрым бир акыл-эс жактан артта калууга ээ. Ал дээрлик жеңилден кыйла оор абалдарга чейин өзгөрүшү мүмкүн.

Даун синдрому менен жабыркаган балдардын ден соолугунда дагы көйгөйлөрү болушу мүмкүн, андыктан балаңыздын ден соолугун медицина кызматкерлери дайыма текшерип турганы маанилүү.

 Даун синдрому бар балаңызга колдоо көрсөтүү

Сиз басуу, сүйлөө жана сойлоп жүрүү сыяктуу өнүгүүдөгү артта калууларды байкашыңыз мүмкүн, бул балким Даун синдрому бар балаңызга жайыраак келет.

Бирок, башка балдардай эле сиздин сүйүүңүз жана көңүл бурууңуз балаңыздын өнүгүүсүнө эң маанилүү таасирин тийгизет. Балдар көбүнчө аларга кам көргөн жана убактысынын көбүн алар менен өткөргөн адамдардан үйрөнүшөт, андыктан күнүмдүк оюн жана баарлашуу балаңызга чоң жардам берет.

Үй-бүлөнүн жана коомчулуктун колдоосу менен Даун синдрому бар балаңыз башкалар сыяктуу эле чоңоюп, коомдо жашап, иштеп, достору жана үй-бүлөсү менен жакшы мамиледе боло алат.

Ден соолукту жана өнүгүүнү үзгүлтүксүз текшерүүлөр балаңыздын ден соолугу менен байланышкан көйгөйлөрдү аныктоого жардам берет. Медициналык кызматкерлер менен пикир алышуу дагы, сизге жана балаңызга кандай жардам керек экенин аныктоонун жакшы жолу.

Даун синдрому бар балдар үчүн эрте кийлигишүү кызматтары

Даун синдромуна эч кандай даба жок болсо да эрте кийлигишүү чоң мааниге ээ боло алат. Эрте кийлигишүү кызматтары аркылуу сиз медицина кызматкерлери менен балаңыздын симптомдорун дарылоо, балаңызга колдоо көрсөтүү, балаңыздын жыйынтыктарын жакшыртуу жана анын потенциалын толугу менен ачууга жардам бере аласыз.

Сизди жана балаңызды колдоого катышып жаткан кесипкөйлөрдүн командасы педиатрларды, физиотерапевттерди, эрготерапевттерди, логопеддерди, атайын билим берүүчү мугалимдерди жана психологдорду камтышы мүмкүн.

Өзүңүзгө жана үй-бүлөңүзгө кам көрүү

Сиздин ымыркайыңызда Даун синдрому бар экенин айтуу сизге жана сиздин үй-бүлөңүзгө жана досторуңузга чоң сокку болушу мүмкүн. Эгер сизге маалымат жана колдоо керек болсо жергиликтүү саламаттык сактоо жана социалдык камсыздоо кызматтарына кайрыла аласыз.

Башка ата-энелер менен сүйлөшүү да өзүңүзгө колдоо көрсөтүүнүн эң сонун жолу болушу мүмкүн. Окшош жагдайларда башка ата-энелер менен бетме-бет же онлайн колдоо тобуна кошулуу менен байланыша аласыз.

Эгерде сизде башка балдар болсо, майып балдардын бул бир туугандары сиз үчүн алар дагы маанилүү экенин сезиши керек - сиз аларга жана алар башынан өткөрүп жаткандарга кам көрүп жатканыңызды түшүнүшү керек. Алар менен сүйлөшүү, алар менен убакыт өткөрүү жана аларга да туура колдоо табуу маанилүү.

Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлиги менен ЮНИСЕФ  иштеп чыккан бала тарбиялоого жардам берген Bebbo мобилдик тиркемесинен ата-эне көптөгөн маалыматтарды таба алат.

Bebbo тиркемесин Play Market же App Store жүктөп алыңыз.